Հայկական Միջավայր Միջազգային Ցանցում
Armenian Environment in Internet

Վահրամ Մխիթարյան‚ ՀայՀամակարգիչ կենտրոն — Vahram Mekhitarian, Armenian Computer Center, vm@acc.am
Հովիկ Մելիքյան‚ ՀայՀամակարգիչ կենտրոն - Hovik Melikian, Armenian Computer Center, hovik@acc.am

 

Հայաստանի Ցանցի կառույցը - Armenian Network Structure


 
Հայկական ցանցը բաղկացած է տեղական եւ հիմնական ընդհանուր ցանցերից։ Հիմնական ընդհանուր ցանցը լուսատարային‚ ռադիո եւ տիեզերական կապի միասնական ցանց է։ 

Տեղեկությունների փոխանակման հիմնական ուղին լուսատարն է‚ որն ամբողջությամբ ընդգրկելով Հայաստանը‚ Մեղրիում միանում է Եվրոպա‐Ասիա միջմայրացամաքային լուսատարին։ Մնացած բաղադրիչները հանդիսանում են պահուստային՝ լուսատարային կապի խափանման դեպքերում ապահովելու միայն անհրաժեշտ փոքրագույն ծավալի կապ։ 

Կազմակերպությունները‚ որոնք իրականացնում են տեղային ցանցերը‚ միանում են Հայաստանի ցանցին լուսատարի եւ ռադիոկապի միջոցով‚ իսկ ունեցած տիեզերակապը նույնպես կցվում է Հայաստանի ցանցին՝ ընդհանուր օգտագործման համար։ 

Տեղային ցանցերի կառույցներում կիրառվում են ալետարային‚ ռադիո եւ հեռախոսագծային կապեր։ 

Անհրաժեշտ է տեղային ցանցերի նախագծման ժամանակ հաշվի առնել Հայաստանի ցանցի զարգացման միտումը եւ նպաստել նրա համամասնական զարգացմանը։ Սա թույլ կտար կտրուկ էժանացնել տեղային նշանակության ցանցերի ստեղծումն ու նրանց սպասարկումը։ 

The Armenian Network is structured as one common network. It is an fiber optics, ISM band radio and satellite communication network. 

Actually the information interchange is by fiber optics. It goes through whole Armenia and connects to Europe-Asia Intercontinental network's fiber optics backbone in Meghri. All the rest components are reserve, in case of destroying the general fiber optics network, to organize a minimum size of communication. 

Companies, that provide local networks, are connecting to Armenian Network by radio and fiber optics, and the existing satellite channel is connecting to general network for common use. 

In local networks are used cable, radio and telephone lines. 

It is important, that during construction of local networks, to pay attention at tendencies of development of the Armenian general network and support to its ordinary development. This will allow to make less expensive the creation and serving of local networks.

Հայկական միջավայր Միջազգային ցանցում` հիմնարար կառույցներ
Armenian Environment in Internet basic structures


 
Ճիշտն ասած‚ Միջազգային ցանցի վերաբերյալ խոսակցություններն ինձ հաճախ հիշեցնում են Մայլբորոյի գովազդը‚ երբ մարդիկ սիգարետի գովազդը նայելուց հետո վազում են ձի գնելու։ 

Այսօր‚ երբ խոսում են Միջազգային Ցանցի մասին‚ խոսում են կապի‚ համակարգիչների‚ մոդեմների‚ լուսատարի‚ գների եւ ամեն բանի մասին‚ բայց ոչ միայն նրա մասին‚ թե վերջ ի վերջո‚ այդ ամենը ի՞նչ նպատակ ունի եւ ի՞նչ խդիրների լուծման համար է։ Այս ասպարեզում անմտածված քաղաքականությունը բերել է նրան‚ որ տեղեկությունների փոխանկման ծավալի 99.9%‐ը լատինատառ է։ 

Իհարկե‚ այս ասպարեզից անտեղյակ պետությունն էլ մեղքի իր բաժինն ունի։ Չունի ստանդարտներ‚ կանոնակարգված պահանջներ եւ համապատասխան պետական կառույցներ այս խնդիրների լուծման համար։ Պետության դիրքորոշումը‚ Հայաստանում առաջին համակարգիչի հայտնվելու օրից սկսած‚ կարելի է համարել բացարձակ անտարբեր։ Տպավորությունն այնպիսին է‚ թե Հայաստանում բոլորը դեռ ձի են քշում եւ կարիք չկա ո՛չ ճանապարհաշինության‚ ո՛չ էլ մեքենաշինության։ 

Սակայն‚ հիմնականում մեղավոր են այս ասպարեզի բարձր որակավորում ունեցող մասնագետները‚ որոնք րոպեական շահույթի տրամաբանությամբ ապրող եւ սեփական ազգի մշակույթն իրենց մեջ չկրող տեխնոկրատներ լինելով‚ այս ասպարեզում զուտ սպառողական քաղաքական վարեցին։ Նրանք հումանիտար խնդրի լուծումը հանգեցրին միայն տեխնիկական միջոցների ստեղծմանն ու տրամադրմանը ազգաբնակչությանը (նույնն է թե լատինատառ գրամեքենա նվիրես առանց հայերեն տպելու հնարավորության)։ 

Հայկական միջավայրի առումով Միջազգային ցանցը հիմա ավելի շատ հիշեցնում է աղբանոցի‚ քան թե հայերեն տեղեկատվություն ապահովող համակարգի։ Իսկ էլեկտրոնային փոստի լատինատառ հայերենով նամակագրությունը կարելի է դասել ազգային խայտառակությունների շարքին։ 

Հազվադեպ հանդիպող հայերեն համակարգչային էջերը հեռու են գեղարվեստական արժեք ունենալուց‚ լի են տառասխալներով։ Որոշ խելոքներ էլ ուղղակի խոսքի նշանը չճանաչելու պատճառով փոխարենը կցագիր “եւ” են օգտագործում եւ կամ չգիտեն‚ որ հայերենում ձախ ու աջ չակերտներ կան։ 

Ի՞նչ կառույցներ են անհրաժեշտ միջազգային ցանցում‚ որպեսզի ապահովվի լիարժեք հայկական միջավայր։ Ելնելով արդի դրվածքից եւ Միջազգային ցանցի զարգացման միտումներից‚ անհրաժեշտ է ստեղծել Միջազգային Ցանցի հայկական Համընդհանուր Համակարգչային Հանգույց (հայկական ՀՀՀ‚ որն անվանակոչել ենք “Արփի”՝ լուսաբացի արեւի հայկական անունով)։ Որպես հանգույց պետք է հասկանալ վերը նշված հայկական ցանցի հանգույց։

Say honestly, the discussions about the InterNet, remind me Marlboro's add, When after looking it people run to buy a horse.

Today, when someone speaks about international network, he speaks about connections, computers, modems, fiber optics and everything, but not about what the goal and what problems it going to solve. Unorganized policy in this major caused, that 99.9% of information interchanging is in Latin letters.

The government has his part of debt. There aren't standards, concrete requests and government institutions. Government position on this problem could be named uncareful. Impression is like that in Armenia people still ridding horses and they don't need the roads or mechanical industry.

But the greatest fault lies on high quality professionals of this major. They wanted instant gratification, they were technocrats which weren't carriers of their own culture, they behaved like users. They tried to solve humanitarian problems by giving only technical equipment to nation. (it is the same as to gift to Armenian Latin type-writer, without possibility to type on Armenian).

Armenian environment in the InterNet reminds, more trash than the Armenian Information Interchange System. And the Latin transliteration of Armenian words, in E_mail's, could be named at least insulting.

Rarely Armenian Home pages are so far from being perfect. Some people use character that aren't exist in Armenian alphabet.

What organizations are needed in international network to provide Armenian environment? Basing on current situation and developing features of InterNet it is necessary to create Armenian Global Communication center (Which we named ARPIE - armenian name of morning sun).

ԱՐՓԻ` լուսաբացի Արեւ։ Arpie- The morning Sun.
Միջազգային Ցանցի հայկական Համընդհանուր Համակարգչային Հանգույց “Արփի”
Arpie - Armenian Internet Communication Center

www.search.am
Միջազգային Ցանցում հայերեն որոնման համակարգ
  • Որոնման սարդ՝ Միջազգայում ցանցում եղած հայերեն բառերի‚ արտահայտությունների փնտրող‐գտնող եւ հղումների բառարան ստեղծող համակարգ
  • Հայկական միջացզգային ցանցի տվյալների դասակարգման եւ մշակման խումբ
  • Հայկական Միջազգային հանգույցների նկարագրական տվյալների շտեմարան
www.search.am
Search engine and directory for armenian pages and other Armenia related sites
  • Web robot, database of words and references, search engine
  • Armenian Internet Directory support group։ maintenance of classified references
  • Armenian IP Resource Database
www.CompWorld.am
Միջազգային Ցանցում եւ Գործողությունների համակարգերում Հայկական Համակարգերի Օժանդակման կենտրոն
  • Ստանդարտներ եւ Ղեկավարող փաստաթղթեր տեքստերի կոդավորման‚ ներկայացման‚ գաղտնագրման եւ մշակման վերաբերյալ
  • Հայկական ծրագրաշար՝ համակարգեր‚ ծրագրեր‚ տառատեսակներ‚ հայերենին հարմարեցված կիրառական ծրագրեր
  • Կազմակերպությունների‚ մասնագետների եւ առաջարկների շտեմարան
  • Համակարգչային պատմություն եւ գրագիտություն
  • Համակւարգչային արվեստ‚ նախասիրություններ‚ լուրեր եւ հումոր
www.CompWorld.am
Armenian computer resource center
  • Standards and proposals for text encoding, encryption and representaion.
  • Armenian NLS software, adaptation, fonts
  • Database of organizations, specialists and projects
  • Computer history and education
  • News, Hobbies, Humor
www.Welcome.am
001 հեռակապ
“Ողջո՜ւյն Հայաստան” անմիջական համակարգչային հանրագիտարան՝ կազմված սեփական եւ այլոց համակարգչային էջերից։ Անմիջական՝ 001 հեռախոսակապի համակարգչային ծառայություն
  • Հայաստան Աշխարհ՝ Առաջին ծանոթություն
  • Հայաստանի հանրապետություն՝ Նախագահ‚ Ազգային Ժողով‚ Սահմանադրական դատարան‚ Կառավարություն‚ Պետական եւ հասարակական կարեւորության դեմքեր
  • Կազմակերպությունների եւ հայտնի անձնավորությունների շտեմարան
  • Հայկական Հանրագիտարան
  • Հայկական մշակութային կենտրոն՝ եռաչափ իրականության ցուցահանդես՝ արվեստ‚ երաժշտություն‚ ճարտարապետություն‚ պատմություն‚ Եղեռն‚ հնեաբանություն‚ մատենագրություն‚ փիլիսոփայություն‚ աստվածաբանություն եւ կրոնի պատմություն‚ գիտություն
www.Welcome.am
001 Dialup
Encyclopedia Welcome to Armenia! - Based on own and all Armenian web pages. 001 Dialup - On-line service
  • The World of Armenia - The first step in Armenia.
  • Republic of Armenia - President, Parliament, Constitutional court, Government, V.I.P.'s
  • Organizations and persons database
  • Encyclopedia of Armenia
  • Armenia Virtual Library - Cultural resource center։ arts, music, architecture, history, archaeology, genocide, manuscripts, philosophy and theology, religious history, sciences.
Այս հիմնարար կառույցն‚ ըստ մեզ‚ լիարժեք կկարգավորի հայկական միջավայրը եւ կնպաստի նրա միասնական զարգացմանը։

This fundamental structures in INTERNET, in our opinion will normally rule Armenian environment and will conduce to its general development.